Sa Kamatayan at Pagkamatay: Ano ang Sasabihin Kapag Hindi mo Alam Kung Ano ang Sasabihin

Para sa mga nangungulila sa pagkamatay ng isang taong mahalaga sa kanila, ang mga kaibigan at kapitbahay ay maaaring maging isang malaking mapagkukunan ng suporta. Ngunit madalas tayong hindi sigurado tungkol sa kung ano ang sasabihin sa isang taong nakaranas ng pagkamatay ng isang mahal sa buhay.  

Paano Makipag-usap sa Isang tao tungkol sa Pangungulila 

Ang pagsasabi ng tamang bagay ay hindi mahirap. Mamahinga, magpakatotoo at tandaan: kung ano ang mahalaga ay kung ano ang pakiramdam ng nagdadalamhati at tinitingnan ang mga bagay-na di tulad ng sa iyo.  

Sa mga Unang Araw  

Sa mga unang araw pagkatapos ng kamatayan, huwag hayaang pigilan ka ng mga pakiramdam na kawalan ng pag-asa na humingi ng tulong. Makipag-ugnay sa lalong madaling panahon dahil hindi mo masisiguro na sapat na ang suporta at di mo siguradong di ka kailangan.  

Ang pinakamahusay na bagay na sasabihin sa puntong ito ay marahil wala. Nasa pagkabigla pa rin ang nagdadalamhati; lahat ay malabo. Mag-alok ng yakap; ang iyong pagmamahal; o isang simpleng pakikiramay ay pahayag na tulad ng, "Marahil ay mahirap ito para sa iyo." Maaari mong simulan sa pamamagitan ng pagtatanong tungkol sa kamatayan- "Nais mo bang pag-usapan ang nangyari kagabi?" - o tungkol sa mga plano sa paglilibing o memorial. Makinig kung gayon. 

Ano ang Hindi dapat Sabihin 

Napakasensitibong mga paksa ang kamatayan at pagkamatay na madaling makapagsabi ng bagay na hindi nakakasuporta o maaaring makasakit ng damdamin-kahit na may magandang intensyon. 

Ang mga dalubhasa sa pangungulila at pangungulila sa pagpanaw ng tao ay sumasang-ayon na ang mga pariralang tulad nito ay dapat iwasan: 

• "Magiging maayos ang lahat." Huwag sapawan ang damdamin ng nagdadalamhati; ang lahat ay hindi OK sa sandaling ito. 
• "Ito ay para sa pinakamabuti" o "Ito ay kalooban ng Diyos." Ang mga clichés at saysay ay hindi makakatulong. 
• "Alam ko ang nararamdaman mo." Hindi mo alam. Ang pangungulila ng bawat tao ay natatangi. 
• "Ang galing mo!" Hindi dapat matakot ang nakaligtas na ang kanilang pangungulila ay nakakapagpahinga sa iyo. 
• "Tumawag ka kung may kailangan ka." Mag-alok ng tulong sa kung ano ang gagawin; pagkatapos ay sumunod. Huwag ilagay ang responsibilidad sa mga naulila. 
• "Mas maganda ang mararamdaman mo kung aalisin mo ang kanilang mga gamit." Hayaang magpasya ang nakaligtas kapag handa na sila. 

Linggo Pagkatapos ng Kamatayan 

Sa mga linggo pagkatapos ng kamatayan, kapag nawala ang ibang suporta, makipag-ugnay muli-at makipag-ugnay. Kahit na lumipas ang maraming oras, hindi pa huli ang pagtawag at sabihing, "Iniisip ko kita. Kumusta na?"  

Himukin ang nagdadalamhati na kumain nang maayos, matulog nang maayos, mag-ehersisyo at bawasan ang pag-inom ng alkohol. Huwag himukin ang nagdadalamhati mula sa pagsisikap na gumawa ng labis o mula sa paggawa ng mga desisyon na nagpapabago ng buhay. Marahan at dahan-dahang himukin ang pagpapatuloy ng mga aktibidad sa labas, ngunit kunin ang iyong mga pahiwatig mula sa nagdadalamhati. Matagal bago mawala ang pangungulila, at bawat nagdadalamhati ay may natatanging timetable. Kapag ang nagdadalamhati ay bumalik sa mga gawaing panlipunan, tanggapin ang kamatayan ngunit huwag manatili rito. 

Kalaunan sa Panahon ng Pagdadalamhati 

Kahit na sa huli sa panahon ng pagdadalamhati, ang pinakamahalagang bagay na maaari mong gawin ay maging tahimik at makinig. Kapag umiiyak ang naulila, doon ka lang (mahirap ito, ngunit mahalaga). Kapag nagsasalita ang naulila at may mahabang paghinto, maging comfortable sa katahimikan. Bigyang-pansin ang non-verbal na komunikasyon, kabilang ang pakikipag-ugnay sa mata, pag-igting ng kalamnan, pagpapahayag ng mukha. Huwag sumabad o subukang baguhin ang paksa; bigyan ang mga naulila ng lahat ng oras na kailangan nila.

Tumanggi sa paghimok na maiugnay ang pagkamatay na ito sa iyong sariling karanasan. Pag-usapan sa halip ang tungkol sa namatay, tungkol sa iyong mga masasayang alaala at mga alaala ng nagdadalamhati. Huwag matakot na sabihin ang pangalan ng namatay; ang nagdadalamhati ay iniisip ang tungkol sa kanila sa lahat ng oras. Gamitin ang pangalan ng namatay; gamitin ang nakaraang panahunan; gamitin ang mga salitang patay, kamatayan at namatay. 

Kung nababahala ka na ang isang nagdadalamhati ay hindi nagpoprogreso sa pamamagitan ng pangungulilang ito, tila hindi malutas ang galit o pagkakasala, o labis na umiiyak, may mga therapist, mga pari at mga propesyonal para sa pangungulila sa pagpanaw ng tao na maaaring makatulong. Para sa suporta mula sa VITAS Healthcare tumawag sa 800.723.3233. 

Ang mga hospice services ay nagpapatuloy ng higit sa isang taon pagkatapos ng kamatayan. Ang mga tawag sa telepono at mga pagbisita mula sa mga kawani ng hospice at mga mapagkukunan tulad ng mga support group, mga serbisyo ng paglilibing at pagbabasa ng materyal ay tumutulong sa mga nagdadalamhati na gumaling, bawat isa sa kanila sa sariling oras. Bukod dito, inaanyayahan ng VITAS Healthcare ang sinumang nasa komunidad na nangangailangan ng suporta pagkatapos ng kamatayan na lumahok sa mga grupo ng bereavement at iba pang mga libreng kaganapan.